De verkaveling "Saint-André-sur-mer"
Het golfterrein "Saint-André sur mer"
In 1922 richtte een groep Engelsen, die in het Zoute verbleef, een naamloze vennootschap op met zetel te Knokke.
Onder het impuls van de Britse golfarchitect Harry Shapland Colt (°1869-+1951) kocht de pas opgerichte Naamloze Vennootschap ‘Saint-André’ een duinengebied van ongeveer 100 ha tussen Koksijde en Oostduinkerke. ‘Saint-André’ kocht de grond van ‘La Socièté civile des Dunes’ met zetel te Brugge. Voorwaarde was de aanleg, het uitbaten en het onderhouden van een golfterrein. Ter compensatie kreeg ‘Saint-André’ optie op de omliggende terreinen.
Harry Colt maakte van het duinengebied in de Doornpanne één van de mooiste en meest gerenommeerde linksbanen (golfterrein dat aan zee ligt met de wind als dominante factor) van Europa. ‘Saint-André’ werd niet alleen een toprealisatie omwille van de uitzonderlijke kwaliteit van de golfbaan, maar vooral de prachtige omgeving zorgde voor een grote belangstelling onder de golffanaten.
Ondanks dit alles slaagde de Engelse vennootschap er niet in het project rendabel te houden. Na een paar jaar al zagen ze zich genoodzaakt het terrein te verkopen aan een groep West-Vlaamse industriëlen met als afgevaardigde bestuurder de heer Arthur Jonckheere en verder de heren Deveylder uit Oostende en De Busscher uit Roeselare.
Ook deze nieuwe groep moest vaststellen dat het onderhoud van het golfterrein handenvol geld kostte en ging na enkele jaren in vereffening.
De verkaveling
De gronden van het golfterrein werden opnieuw te koop aangeboden. De aankoopclausule waarin vermeld stond dat de gronden enkel voorbehouden waren voor de golfbaan werd geschrapt. Op deze manier konden de vorige eigenaars, met opnieuw als afgevaardigde bestuurder Arthur Jonckheere, de gronden terug kopen. Het was de bedoeling de gronden te verkavelen, er wegen aan te leggen en er een prestigieuze villawijk uit te bouwen met klinkende namen voor de "avenues" en "boulevards" met middenin een hotel.
Tegen dit nieuwe bouwproject kwam veel protest wat in het lang en breed in de pers werd uitgesmeerd. Van dit laatste project is uiteindelijk weinig gerealiseerd, waardoor De Doornpanne grotendeels gespaard is gebleven van bouwwoede.
En tot op heden?
Sinds 1947 is het gebied Sint-André in handen van de I.W.V.A. en doet het dienst als grondwaterwinning. In 1975 vormt het gebied, ook gekend onder de naam De Doornpanne, een beschermd landschap.
Ook wie vandaag de dag nog doorheen De Doornpanne wandelt, kan de grote lijnen van de toenmalige verkaveling nog in het landschap terugvinden.
Om een duidelijk beeld te schetsen van het gebied en de restanten van de opstart van de verkaveling, staan hieronder enkele documenten. De rode stip dient als referentiepunt.
- Het initiële verkavelingsplan.
Het werd een prestigieus plan met twee grote rotondes en daartussen de "Grand Boulevard Baudouin". Iets hoger loopt de "Avenue de Versailles" die nu nog steeds een heel herkenbare lijn vormt in De Doornpanne.
De weg die gekend was onder de naam Vissersstraat (waarlangs de duinboertjes met hun muilezels naar het strand liepen), zou worden omgevormd tot de "Rue Centrale".
Een deel van het wegen in het verkavelingsplan is ook nu nog te herkennen in De Doornpanne.
Wil je graag de details ontrafelen? Bekijk hier de grotere versie van het verkavelingsplan.
- De topografische kaart van het Ministerie van Openbare Werken en Wederopbouw (1950-1970)
Hoewel de verkaveling uiteindelijk niet werd uitgevoerd vinden we wel nog de onderfundering van een aantal van de voorziene straten terug. Op deze kaart zien we deze lijnen duidelijk lopen. Daartoe behoren onder andere de "Avenue de Versailles", "Rue Circulaire" en "Rue Centrale".
Toen was ook nog (een deel van) het rotondeplein "Square de la Wallonie" herkenbaar.
Zowel op deze kaart als op het verkavelingsplan hierboven staat ook de grenslijn tussen Koksijde en Oostduinkerke duidelijk aangegeven.
Linksonder staan er een aantal witte vlakken (links van de benaming "Kokzijde"). Dit waren genivelleerde akkers en vormen de huidige locatie van het infiltratiepand.
Bekijk hier de online kaart.
- De huidige stand van zaken
Op de luchtfoto hieronder zie je hoe een groot deel van de toenmalige wegen herbruikt geweest zijn om daar het centrale fiets- en wandelpad tussen de Witte Burg en de Hoge Blekker - via De Doorpanne - aan te leggen.
Bekijk hier de online luchtfoto voor meer detail.
Wanneer je een volgende maal op stap gaat in De Doornpanne, ga dan zeker op zoek naar de volgende herkenningspunten!
-
Wandel via de "Avenue de Versailles - Rue Jean Blockx - Rue Marconi en Rue des Vents" tot op de Hoge Blekker om daar te genieten van een prachtig panorama over het natuurgebied. Tot de jaren '90 was de halve rotonde tussen "Rue Jean Blockx" en de "Rue Marconi" nog aanwezig. Bij de aanleg van het schelpenpad werd dan beslist om dit pad rechtdoor te trekken.
-
De grenspaal die de grens aangeeft tussen Koksijde en Oostduinkerke (langsheen het schelpenpad niet ver van het Bezoekerscentrum De Doornpanne)
-
Wat op een grotere kaart (zie foto) nog duidelijk te zien is, is de "Rue Circulaire". Deze wordt nu voornamelijk gebruikt door de natuurgidsen. Hieronder staat een detailopname van het vroegere kruispunt van "Rue Marconi" en "Rue Circulaire".
-
De "hoek afsteken"
Het laatste stukje van de "Rue Circulaire" dat uitkwam in de "Avenue de Versailles" werd vroeger gebruikt om de hoek af te steken. Toen de ezelbegrazing werd aangelegd, werd ook dit stukje mee ingesloten en moest men het huidige traject van het wandelpad volgen.
-
De oude Vissersstraat (in de verkaveling voorzien als "Rue Centrale") ligt nog steeds in de ezelbegrazing maar is intussen sterk overgroeid door struweel.
